Uluslararası ticari faaliyet yaparken her sektörün kendine özgü kullandığı bir sözleşme türü olabilir. Veya dış ticaret partneriniz tarafından size dayatılan bir standart sözleşme ile karşı karşıya kalmış olabilirsiniz. Ancak bazı sözleşme maddeleri vardır ki her sözleşme hazırlayıcının dikkatle üzerinde durması gereklidir.
Bugünkü yazımızda, her uluslararası ticari sözleşmede bulunması gereken fiyat, ödeme, teslim, mal tanımı gibi maddelerden farklı olan, dış ticaret erbaplarının pek okumayı sevmediği veya ilgilenmediği, genellikle sözleşmelerin son sayfalarında bulunan uzun ve karmaşık maddelerinden kısaca bahsedeyim.
1-)Gizlilik -Confidentiality
Bazen kuracağınız ticari ilişki işletmenizle ilgili olarak önemli bilgilerin değiş tokuş edilmesini içerebilir. Özellikle finansal ve ürün/hizmete ilişkin konularda ticari sırrınızın rakiplerinizin eline geçme riski sizin çok zor durumda bırakabilir. Bu riski bertaraf etmek adına taraflarının menfaatini gözeterek hangi bilgilerin gizlilik sınıfına gireceği, nasıl paylaşılacağı gözeterek hazırlamış bir sözleşme maddesi düzenlenmesi gereklidir.
2-)Mücbir Sebep –Force Majeure
Sözleşme taraflarının kontrolleri dışında gelişen durumlar olabilir. Örnek vermek gerekirse, Deniz yoluyla yaptığınız bir sözleşmede doğal afet, deprem, tayfun, terrörist saldırı gibi olaylar sebebiyle geminin seyir takviminde ani ve beklenmedik değişiklik tarafların hak ve yükümlülüklerinin nasıl etkileneceğinin sözleşme maddesinde düzenlenmesi gerekmektedir. Özellikle mücbir sebep maddesine dayanan tarafın sözleşme ile yüklendiği borcu yerine getirmemesi halinde sözleşmeyi ihlal etmiş sayılmamakta dolayısıyla tazminat sorumluluğu doğmamaktadır.
3-)Fesih Nedenleri – Termination Trigers
Ticari hayatta ne yazık ki her şey planlandığı gibi gitmemektedir. Bu riski yönetmek için taraflar sözleşmelere koydukları fesih maddeleri ile bazı esneklikler sağlamaktadırlar. Bu tür maddelerde tarafların hangi hallerde sözleşmeyi fesih edecekleri açıkça düzenlemeleri beklenmektedir. Örneğin, bir distribütörlük sözleşmesinde distribütörün sahipliğindeki değişiklik sözleşmeyi fesih etme hakkını distribütörlük veren elinde tutabilir.
4-)Uygulanacak Hukuk- Jurisdiction/ Applicable Law
Uluslararası Ticari Sözleşmelerin en önemli önemli özelliği birden fazla ülkenin hukuk sisteminin düzenlediği konular üzerinde hak ve yükümlülükler doğurmasıdır. Bu durum sözleşme hazırlanırken iyi kurgulanmaz ise özellikle taraflarının performansı ve sözleşmenin sona ermesine ilişkin hallerde belirsiz veya öngörülmemiş hukuki sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda, mutlaka sözleşme ile belirlenmemiş konularda hangi hukukun uygulanacağına ilişkin olarak hukuk seçimi tavsiye edilmektedir.
5-)Uyuşmazlıkların Çözümü –Dispute Resolution
En iyi şekilde hazırlanmış bir sözleşmede bile ileride uyuşmazlık çıkma riski her zaman vardır. Bu yüzden meseleler oluşmadan önce uyuşmazlıkların nasıl çözümleneceğine ilişkin bir mekanizma kurulması büyük öneme sahiptir. Yeni nesil uluslararası ticari sözleşmelerde tahkim ve arabuluculuk şartları konularak ticari uyuşmazlıkların hızlı ve ucuz çözümü sağlanmaktadır.
6-)Zararlar- Damages
Sözleşme ihlallerinin sıklığı ve büyüklüğüne göre ticari sözleşmelerde uğranılan zararlara ilişkin bir sözleşme maddesi konulması standart uygulamadır. Bir çoğu sözleşme ihlallerine karşı önceden kararlaştırılmış sabit bir bedel yani götürü tazminat olarak belirlenmiştir. Dikkat edilmesi gereken hukuk sözleşmeye uygulanacak hukuka göre hakkaniyeti bozan tazminat miktarlarının mahkeme veya tahkim heyetlerince geçersiz sayılabileceğidir.
Yaptığımız çalışmalarda uluslararası ticari sözleşmede 300’ün üzerinde madde türü olduğunu tespit ettiği. En dikkat çekicilerini yukarıda çok kısaca yazmak istedim. Sizin karşınıza gelen bir sözleşmede tereddüt ettiğiniz veya emin olmadığınız bir noktada mutlaka hukuk müşavirinize danışmanızı tavsiye ederim.
“Uluslararası Ticari Sözleşmeler Hazırlarken Dikkat Etmemiz Gereken 6 Madde”, yazısı ile ilgili merak ettikleriniz ve verilen hizmetler hakkında daha detaylı bilgiler almak için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin.
