İhracatçılarımızın uluslararası ticaretin linguafrankası İngilizcedir. Bu dil aracılığıyla dünyanın dört köşesiyle ticaret amaçlı iletişim kurulmakta ve ortaklıklar oluşmaktadır. Ancak yabancı bir dilin ticaret amacı ile kullanıldığı durumlar fırsatların yanında haliyle ciddi riskler de getirmektedir. Bu risklerden belki de en önemlisi kavramların anlaşılması veya kullanılması sonucu istenmeyen bazı hukuki sonuçlar ile karşılaşılmasıdır.
Bu kavramlardan bana göre en sık karıştırılan iki kavram Teslimat-Delivery ile Sevkiyat-Shipment kavramları ve bunların birbiri arasında geçişleridir. İncelediğim bir çok döküman ve sözleşmede bu iki kavramın birbirinin yerine ikame olarak kullanıldığını ve ticari ilişkinin karşı tarafıyla bu yönde iletişim kurulduğunu gördüm. Halbuki, karşı taraf ile aynı şeklide anlaşıldığı zaman sorun teşkil etmeyen bu durum her zaman için bir hukuki risk barındırmaktadır. Nitekim, bu iki kavram aynı anlamı taşımamaktadır. Bugünkü yazımı bu iki kavrama adamak ve konuyla ilgili bir mahkeme kararını değerlendirmek istiyorum:
Delivery-Teslim aşağıda kaynakları belirttiğim gibi hem dilimizde hem İngilizcede mülkiyetin veya kontrolünün devri amacı ile bir şeyin transferini ifade etmektedir[1]. Shipment-Sevk/Gönderme/Sevkiyat ise bir şeyin taşıması için kullanılmaktadır[2].
Bu yazımdaki amacım kimseye dil bilgisi dersi vermek değildir. Ancak konunun ne kadar önemli olduğunu bir tahkim kararı ile açıklamayı kendime borç biliyorum. Size değerli okuyucularımın dikkatine Belarus Uluslararası Tahkim Mahkemesi Dava no: 1340/12-14 sayı ve 03 eylül 2014 tarihli Kararını sunuyorum:
Belaruslu A şirketi ile, Çinli B şirketi’den “kaldırım taşı üretim hattı” satımı konusunda anlaşma imzalamışlardır. Sözleşme “Delivery Duty Unpaid” (DDU) incoterms teslim yöntemi ile, Belarus ülkesindeki ilgili şehirde yapılacak, Çinli B şirketi hattın kurulumuna ve işletmeye alınmasına hizmet verecektir.
Sözleşme şartları gereği, Belarus’lu A şirketi %15 tutarında Akreditif (L/C) açılmasından sonraki 150 gün içinde ilk parti yüklenecektir. Geriye kalan partiler ise L/C açılmasından 300 gün içinde yüklenecektir.
Sözleşme ürünlerin geç teslim edildiği her gün için ceza şart düzenlemektedir.
Belarus’lu firma üretim hattının geç teslim edilmesi nedeniyle tazminat talebi için tahkime başvurmuştur.
Uyuşmazlık sözleşmede “shipment”-yükleme kelimeleri ile “delivery”- teslim kelimelerinin eş anlamlı olarak kullanılması sebebi ile ortaya çıkmıştır.
Belarus’lu taraf üretim hattı parçalarının geç yüklendiği ve Belarus’a geç ulaştırıldığı, dolayısıyla da geç teslim edilmesi sebebiyle tazminat talebinin haklı olduğunu iddia etmiştir.
Çin’li taraf ise yüklemenin teslim anlamına gelmediği zaten yolda geçen süre, kurulum ve çalıştırma işlemlerinin 300 gün içinde yapılmasının mümkün olmadığını savunarak Teslim’den anlaşılması gerekenin sözleşme konusu üretim hattının kurulum ve ilk çalıştırma ve hizmete alma işlemlerinin tamamlanmasından ardından yapılabileceğini iddia etmiştir.
Tahkim heyeti Çinli tarafı haklı bularak tarafların ““shipment”-yükleme kelimeleri ile “delivery”- teslim kelimelerinin eş anlamlı olarak kullamalarındaki amacın sözleşme konusu hattın sadece mülkiyetinin devri anlamına gelmediği, hattın kurulum ve hizmete alınmasını içerdiğini kabul ederek, Belarus’lu tarafın talebini reddetmiştir.
Sonuç olarak, birbirinden “delivery” ve “shipment” gibi farklı iki kelimenin eş anlamda kullanılmasının geri dönülemez sakıncalarının olabileceğini yukarıdaki örnek karar ile izah etmeye çalıştım. Bu çerçevede uluslararası ticari ilişkilerinizi yönetirken ve iletişimlerini yaparken sözleşmeler imzalarken bu belirsiz ve karmaşa yaratacak ifadelerden sakınmanızı tavsiye ederim.
[1] Delivery n. the actual handing to another of an object, money or document (such as a deed) to complete a transaction. The delivery of a deed transfers title (provided it is then recorded), and the delivery of goods makes a sale complete and final if payment has been made. Symbolic or constructive delivery (depositing something with an agent or third person) falls short of completion unless agreed to by the parties. ( https://dictionary.law.com/) Delivery: an act that shows a transferor’s intent to make a transfer of property.
(https://www.merriam-webster.com/dictionary/delivery#legalDictionarya situation in which a buyer is given control of something they have bought:https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/delivery. Delivery – Teslim (https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/teslim. Delivery – Teslim (https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/teslim) Ansiklopedik Türk Hukuk Sözlüğün’de ( Derleyen D. Yılmaz Tekin ) “Teslim etmek” fiili “vermek” anlamında kullanılmaktadır
[2] Shipment 1. The act or an instance of shipping goods. 2. A quantity of goods or cargo that are shipped together. (https://www.thefreedictionary.com/shipment) a large amount of goods sent together to a place, or the act of sending them: https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/shipment Shipment- Sevk/gönderme/Sevkiyat ( https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/shipment. Ansiklopedik Türk Hukuk Sözlüğün’de ( Derleyen D. Yılmaz Tekin “Sevkiyat” kelimesi ise “yollama” anlamında kullanılmıştır. Merhum Ejder Yılmaz Hocamızın Hukuk Sözlüğünde ise Sevkiyat- sevk etme, gönderme anlamında kullanılmıştır.
“Dış Ticaretçilerimizin Karıştırdığı Kavramlar: Teslimat-Delivery ile Sevkiyat-Shipment”, yazısı ile ilgili merak ettikleriniz ve verilen hizmetler hakkında daha detaylı bilgiler almak için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin.
