Evet İş yaşamımıza yeni bir kavram girdi. Reginonal Compresive Economic Partnership kısaca RCEP. Türkçesi ile “Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık” olarak çevirisi yapılmış. Bir Serbest Ticaret Anlaşması. Burnei, Burma, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Filipinler, Singapur, Myanmar , Tayland, Vietnam, Avustralya, Çin, Japonya, Güney kore, Yeni Zelanda’nın 15 kasım 2020 tarihinde çevrim içi olarak imzaladıkları bir anlaşma. (Hindistan son anda çekildi)
O kadar şaşırdık ki nereden çıktı bu ? nasıl oldu ? diye birbirimize sormaya sayfa sayfa haberler yapmaya, Asya’nın yükselişine, Çin’in Liderliğine, AB’nin şaşkınlığına ilişkin yorumları merakla okuduk. Ancak bu RCEP’in ne olduğuna dair, etkisinin ne olabileceğine dair bir çalışma ne yazik ki bulamadım. Sonuç olarak siz değerli okuyucularım için kısa bir çalışma yaptım.
Öncelike bu sürpriz bir anlaşma değil taraflar bu anlaşma için 2012 yılından beri çalışıyorlar. Buna ilişkin yazılmış onlarca akademik çalışmayı veri tabanlarında bulabilirsiniz. Ancak asıl bu anlaşmayı öne çıkaran ise ABD’nin Trans-pasifik Ortaklığın’dan çekilmesi olmuş ve görüşmeleri hızlıca ilerlemeye başlamış ve anlaşma tamamlanmış. Nacizane benim görüşüm bu anlaşmanın Çin’in bir başarısı olması yanında özellikle ABD’nin müttefiki olarak bilinen Japonya, Güney Kore, Avusturalya ve Yeni Zellanda’nın ABD’nin Trans-Pasifik Ortaklığı’ndan çekilmesine karşı verdikleri bir tepki. Diğer bir ifade ile sen bize Çin’e karşı yanımızda durmayıp ticaret bloğu oluşturmazsan bize Çin’i yanımıza alır kurarız şeklinde yorumladağım bir cevap.
Peki bu anlamanın içeriği nedir:
20 bölüm ve çok detaylı 4 ekten oluşan bu anlaşma :
- Başlangıç ve Tanımlar
- Malların Ticareti
- Menşe Kuralları
- Gümrük Prosedürleri ve Ticareti Kolaylaştırma
- Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlenmeleri
- Standartlar Teknik Düzenlemeler ve Uygunluk Değerlendirme Prosedürleri
- Ticari Başvurular
- Hizmet Ticareti
- Kişilerin Geçici Serbest Dolaşımı
- Yatırım
- Fikri mülkiyet
- Elektronik Ticaret
- Rekabet
- Kobiler
- Ekonomik ve Teknik İşbirliği
- Kamu Alımları
- Uyşmazlıkların Çözümü
- Genel Hükümler ve istisnalar
- Kurumsal Hükümler
- Son Hükümler
Ek 1- Tarife Tahhütleri
Ek 2- Hizmetler için Özel Tahhütler
Ek3- Servis ve Yarımlar için Rezev ve Uygunsuzluk Tedbirleri
Ek4- Gerçek Kişilerin Dolaşımı için Özel Tahhütler
Bu anlaşmadan kısaca ne anlamalıyız:
- Anlaşmaya taraf ülkeler için menşe kuralları düzenlenmiştir. Diğer bir ifade ile:
- Standardize menşe kuralları oluşturmuş,
- Standardize doğrudan sevkiyat mümkün kılmış
- Menşe tespitinde çok ülkeli hesaplama ve tercihli gümrük rejimlerinlerinde faydalanma imkanı tanınmış,
- Standardize dokümantasyon düzeni oluşturmuştur.
Bu bağlamda özellike Kamboçya, Laos, Myanmar gibi işçilik ücretlerinin düşük olduğu ülkelerde harmonize menşe kuralları kullanılarak özellikle giysi üretiminin yapılması ve bölgesel tedarik zincirlerinin herhangi gümrük ve tarife tehdidi olmadan kurulmasının yolu açılmıştır.
- Gümrük tarife ve oranlarının ülkenin kendi tahhüttleri doğrultunda indirilmesi bir plana bağlanmış.
- Doktorluk, avukatlık, diş hekimliği gibi bazı mesleklerin karşılıklı tanınmasına ilişkin kurallar konulmuştur.
- Ticaret sebebi Dünya Ticaret Örgütü’nün uyuşmazlık çözüm mekanizimasına alternatif yeni bir organ oluşturmuştur.
Ancak,
- Çevrenin korunmasına ilişkin hüküm düzenleme yapılmamış.
- Fikri Mülkiyetin korunmasına ilişkin olarak yeterli düzenme yapılmamıştır.
- Tarım ürünleri Ticareti kapsamı dışında tutulmuştur.
Ülkemize etkileri ise benim kanaatime göre yıkıcı olacaktır. Çin özellikle işçilik ücretlerin artması sebebi ile kaybettiği rekabet avantajını Kamboçya, Laos, Myanmar ülkelerde üretimin önüne açarak geri kazanacaktır. Bu hemen olamayacak ancak tedbir alınmaz ise tekstil ve konfeksiyon sanayimizi bu anlaşmadan çok ağır darbe alacağını şimdiden söylemede sakınca görmüyorum. Tabi Çin, Japonya, Güney Kore gibi üretim devlerinin ilk kez bir serbest ticaret alanı içinde olmasının etkilerini daha detaylı değerlendirisi ülkemizin ekonomik bekası açından bir zorunluluktur.
“Asya’da Ne Oluyor ? Nedir Bu RCEP ? : “Reginonal Compresive Economic Partnership” Üzerine”, yazısı ile ilgili merak ettikleriniz ve verilen hizmetler hakkında daha detaylı bilgiler almak için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin.
